Ovaj članak može da se sluša Poslušajte tekst koji slijedi u nastavku
„Decenijama u principe njemačke spoljne politike spada da političari, prilikom putovanja u inostranstvo, posjete mjesta zločina koje su počinili Nijemci tokom Drugog svjetskog rata. Pad saveznog kancelara Vilija Branta na koljena u Varšavi 1970. najpoznatiji je od tih gestova, ali slijedili su i mnogi drugi”, piše Frankfurter algemajne cajtung.
“Tamo gdje su nekad Nijemci ubijali”
Podsjeća se da je njemački predsjednik Rihard fon Vajczeker 1987. odao poštu stotinama hiljada žrtava dugogodišnje opsade Lenjingrada, te da su taj grad, kada se opet zvao Sankt Peterburg, posjetili i kancelari Helmut Kol (1996) i Gerhard Šreder (2001). Njemački političari su takve gestove učinili u češkim Lidicama, u francuskom Oraduru, u Grčkoj, Ukrajini, Poljskoj, Bjelorusiji i Italiji.
„Tamo gdje su nekad Nijemci ubijali, decenijama kasnije su njemački kancelari, ministri spoljnih poslova ili predsjednici podsjetili na ta ubistva i zamolili za oprost“, piše novinar Mihael Martens za frankfurtski list.
„Jedna zemlja je pak do sada bila rupa na mapi sjećanja: U Srbiji, gdje se 1941. između ostalih odigrao masakr u Kragujevcu, komemoracije su do sada održavane bez visokih njemačkih delegacija. Ovog četvrtka se to mijenja: kao prvi od njemačkih vodećih političara, zelena potpredsjednica Bundestaga Klaudija Rot dolazi na komemoraciju žrtava masakra u Kragujevcu“, piše dalje.
U tekstu se podsjeća na masovno streljanje blizu tri hiljade civila, među kojima su bili i đaci lokalne gimnazije.
Vučić se nadao da će Merkel doći u Šumarice
„Srpski predsjednik se zapravo nadao da će uspjeti da podstakne saveznu kancelarku Angelu Merkel da dođe u tu posjetu. Vučić je iza zatvorenih vrata nekoliko puta nagovijestio da bi njeno učešće u komemoraciji moglo da znači zaokret njemačko-srpskih odnosa. No ta želja, koja je barem nezvaničnim i brojnim kanalima proslijeđena u Berlin, ostala je neispunjena“, piše Martens.
„Zato dolazi Klaudija Rot. Ona je doduše u Srbiji skoro sasvim nepoznato ime i zastupa politički pravac koji autoritarni šef države (Vučić, prim. DW) nikako ne cijeni, ali je ona ipak najviša predstavnica njemačke politike koja je do sada dočekana u Kragujevcu. Inicijativa je izgleda došla od gradonačelnika tog grada i preko predsjednika Bundestaga Volfganga Šojblea stigla do Rot“, nastavlja Frankfurter algemajne.
Navodi se da je politčarki Zelenih sjećanje na nacističke zločine posebno važno. Bila je na raznim komemoracijama, recimo na Kritu 2018. godine. U autorskom tekstu za beogradski Blic je Rot u srijedu navela da su Balkan i Srbija prečesto igrali tek sporednu ulogu u njemačkoj kulturi sjećanja na Drugi svjetski rat, te da se Njemačka mora suočiti sa istorijskim faktima sramote i krivice.
„Stvar bi trebalo da čini jednostavnijom to što Srbija, za razliku od recimo Grčke, ne postavlja Njemačkoj zahtjeve za reparacijama“, piše Frankfurter algemajne. „Utoliko je na prvi pogled čudnije što nikada neki kancelar, šef diplomatije ili savezni predsjednik nisu stigli do Kragujevca.“
Sprečavanje prikazivanja filma o masakru
Novinar Martens objašanjava da je SR Njemačka otvorila ambasadu u Beogradu 1951, ali da su odnosi prekinuti šest godina kasnije kad je Jugoslavija priznala DDR. Tako je Zapadna Njemačka (samo na Jugoslaviju i Kubu) primijenila takozvanu Halštajnovu doktrinu – prekid diplomatskih odnosa sa zemljama koje priznaju Istočnu Njemačku. Zapadnonjemački ambasador se vratio u Beograd tek 1968.
„Ali i potom je Kragujevac ostao bolna tačka. Službenici njemačkog Ministarstva spoljnih poslova su čak i prijetnjama pokušavali da spriječe inostrano prikazivanje jednog jugoslovenskog filma o masakru. Devedesetih je pak Srbija vodila ratove protiv svojih susjeda, dok je 1999. nije napao NATO uz njemačko učešće – sve to nisu bili dobri preduslovi za sjećanje i pomirenje.“
