Hronologija Rat u BiH nastala je krajem rata, značajnim dijelom po objavljivanju izvještaja generalnog sekretara UN-a Kofija Anana o Srebrenici 1995. godine. Mnogi podaci iz tog izvještaja uvršteni su u hronologiju. U hronologiji “Rat u BiH” su takoðer korišteni publikovani podaci sarajevskog Instituta za istraživanje ratnih zločina kao i podaci objavljeni u bh. medijima. Znatan dio podataka koji se odnosi na vojne operacije 92-95 uvršten je iz glasila Armije RBiH “Prva linija”. Mnogi podaci uzeti su iz djela više bh., hrvatskih i srbijanskih autora.
Iz predratnih godina (1990, 1991) u hronologiju su uvršteni samo podaci od direktnog uticaja na kasnija ratna zbivanja, poput povlačenja naoružanja iz skladišta TO BiH, dislokacije jedinica bivše JNA iz Hrvatske i Slovenije u BiH i sporazuma Milošević-Tuðman u Karaðorðevu.
Hronologija od 1995. godine nije preraðivana. U meðuvremenu su objavljeni neki potpuniji i tačniji podaci koji se uglavnom odnose na broj žrtava u genocidu. Hronologiju ne smatramo poptunom jer su mnogi dogaðaji, posebno oni koji su se zbivali van Sarajeva, ostali barem na ovom mjestu nezabilježeni. Nadam se da ova hronologija ipak može pružiti realnu sliku ratnih zbivanja u BiH i inicirati neko potpunije istraživanje. Završne pripreme srpskih snaga u BiH za početak rata – Referendum za nezavisnost BiH – Početak rata u BiH – Bitka za Sarajevo – Masovni zločini srpskih snaga na području Bosanske krajine – Uloga tzv. JNA – Odluke koje su dovele do uspostave tzv. Hrvatske zajednice Herceg Bosne
01.januar 1992.
•Butros Butros Gali stupio na dužnost generalnog sekretara Ujedinjenih nacija.
•Januara 1992 Predsjedništvo SFRJ, bez prisustva predstavnika Slovenije, Hrvatske, BiH i Makedonije istupa sa stavom da će: »Armija (JNA) prvo, ako treba i upotrebom sile, omogućiti miran rasplet jugoslavenske krize i drugo, da svim narodima Jugoslavije koji žele da žive u zajedničkoj državi, kao i onima koji to ne žele, omogućiti da na što mirniji, demokratski način, to i ostvare«.
02.januara 1992.
•Na samitu u Sarajevu, pod okriljem Ujedinjenih nacija, potpisan sporazum o obustavi vatre u Republici Hrvatskoj. Sukobljene strane prihvatile su koncept mirovnih operacija Ujedinjenih nacija na predlog ličnog izaslanika generalnog sekretara UN-a Sajrusa Vensa. Srpske snage su zadržale kontrolu nad jednom trećinom teritorija Republike Hrvatske.
•Nakon potpisivanja sporazuma o obustavi vatre u Hrvatskoj dio jedinica JNA iz Hrvatske dislocira se u BiH pretežno na područja Bosanske Krajine, Tuzle, Dervente i Brčkog. Premještaj jedinica izvršen je bez saglasnosti Predsjedništva BiH što je ocijenjeno kao akt agresije na BiH. Ukupni efektivi jedinica JNA rasporeðenih u BiH iznosili su izmeðu 90 000 i 100 000 naoružanih vojnika, 750 do 800 tenkova 1000 oklopnih borbenih vozila, oko 4000 artiljerijskih oruða, 100 borbenih aviona i 50 helikoptera. Najveći dio dislocirane tehnike i ljudstva kasnije je stavljen u funkciju oružanog napada na BiH. Veći dio oruða i oružja preuzele su paravojne formacije SDS-a koje su potom formirale Vojsku Republike Srpske. Do 19 marta 1992 godine srpskim snagama u BiH podijeljeno je 200 tenkova, 150 oklopnih borbenih vozila, 400 artiljerijskih oruða, 800 minobacača i bestrzajnih topova. General JNA Veljko Kadijević u knjizi »Moje viðenje raspada« ističe da je JNA u BiH bitno pomogla da Vojska Republike Srpske, koju je JNA stavila na noge »oslobodi srpske teritorije, zaštiti srpski narod i stvori povoljne vojničke preduslove za ostvarenje interesa i prava srpskog naroda u BiH političkim sredstvima u mjeri i uslovima koje to meðunarodne okolnosti budu dozvoljavale«. JNA je, prema Kadijeviću, predstavljala osnovu iz koje su formirane tri vojske: »Vojska Savezne Republike Jugoslavije, Vojska Republike Srpske i Vojska Republike Srpske Krajine.
•U Sarajevu obrazovana komanda Druge vojne oblasti JNA. Pod komandu 2 vojne oblasti stavljene su 91 bosanska i petnaest okupiranih općina u Republici Hrvatskoj. Ostalih 18 bosanskohercegovačkih općina stavljene su pod novoformiranu komandu 4 vojne oblasti sa sjedištem u Podgorici.
18. januar 1992.
•Održan sveti arhijerijski sabor Srpske pravoslavne crkve na kojem je potvrðen militantni stav ove vjerske institucije. Crkva je potvrdila da ne priznaje granice država, odnosno republika SFRJ odreðene AVNOJ-em (Antifašističko vijeće narodnog osloboðenja Jugoslavije).
07. februar 1992.
•U selu Mehurići (07 i 08 februara) kod Travnika održano je vojno savjetovanje komandanata sedam regionalnih štabova i dijela Glavnog štaba Patriotske lige BiH. Na savjetovanju je sagledan dostignuti nivo priprema za otpor. Usvojen je stav da vojna organizacija bude na istim principima na kojim je organizirana Teritorijalna odbrana RBiH. Jedan od zaključaka je da se u pismenoj formi uradi jedinstvena odluka i direktiva za odbranu Republike BiH. Na savjetovanju su, meðu ostalima, učestvovali Hasan Čengić, Meho Karišik, Sefer Halilović, Rifat Bilajac i Zićro Suljević, aktivisti SDA (Stranke demokratske akcije).
15. februar 1992.
•Generalni sekretar UN-a Butros Gali predložio osnivanje mirovnih snaga za provoðenje Vensovog plana.
21. februara 1992.
•Rezolucijom 743 Vijeća sigurnosti UN-a uspostavljene Zaštitne snage Ujedinjenih nacija (UNPROFOR) za provoðenje Vensovog plana. Rezolucijom predviðeno da vojnici UNPROFOR-a patroliraju i na ograničenom prostoru Bosne i Hercegovine u pograničnim područjima koja gravitiraju Republici Hrvatskoj.
29. februar 1992.
•U BiH (29 februara i 01 marta) održan referendum za nezavisnost republike. 64% graðana BiH na referendumu se izjasnilo za suverenu i nezavisnu Bosnu i Hercegovinu.
03.mart 1992.
•Ekstremni Srbi, pod voðstvom SDS-a, na više lokacija postavili barikade u Sarajevu. Barikade su postavljene na zamišljenim granicama »srpskog Sarajeva«. Sljedeći dan barikade su uklonjenje intervencijom Ministarstva unutrašnjih poslova BiH i graðana Sarajeva.
•SDS i JNA intenziviraju naoružavanje graðana srpske nacionalnosti u BiH.
04.mart 1992.
•U Sarajevu, Zenici, Mostaru, Tuzli, Doboju, Konjicu, Višegradu, Bugojnu i drugim mjestima u BiH održani masovni mitinzi za mir. JNA i paravojne formacije SDS-a u Sarajevu otvorili vatru na demonstrante.
13. mart 1992.
•U Sarajevu postavljen Glavni štab UNPROFOR-a. U to vrijeme se na Sarajevo gledalo kao na neutralno mjesto (u kontekstu sukoba u Hrvatskoj) te je postojala nada da će prisustvo UNPROFOR-a u Bosni i Hercegovini predstavljati stabilizirajući faktor.
•Polovinom marta počele borbe u Bosanskom Brodu, Goraždu i na istočnim prilazima Neuma. Na većini saobraćajnica u BiH postavljene barikade.
20. mart 1992
•Komandant Druge vojne oblasti sa sjedištem u Sarajevu general Milutin Kukanjac podnosi izvještaj Generalštabu JNA u Beogradu. U izvještaju se, izmeðu ostalog, daju procjene vojnopolitičke i sigurnosne situacije u BiH. Konstatovana je haotična situacija, razmimoilaženje nacionalnih stranaka SDA (Stranka demokratske akcije), SDS (Srpska demokratska stranka) i HDZ (Hrvatska demokratska zajednica) i ocjenjeno je da su rukovodstvo Srpskog naroda i Srbi u cjelini spremni za rat ako se ne prihvate njihovi uslovi za rješenje krize u BiH. Takoðer se ističe da je JNA podjelila 51 900 komada naoružanja a SDS 17 298 komada te da je samo u Sarajevu, pouzdanim penzionisanim oficirima JNA podjeljeno 300 automatskih pušaka. U izvještaju se potvrðuju akcije premještanja naoružanja i opreme, ali i vojne industrije, na lokacije u BiH sa većinskim srpskim stanovništvom i u Srbiji. Podnesen je i izvještaj o premještanju dijela jedinica JNA na položaje oko Sarajeva.
21. mart 1992.
•Srbi postavljaju barikade u Goraždu, a dan kasnije isto čine i Bošnjaci. Na barikadama dolazi do pucnjave u kojoj je ranjeno 6 Bošnjaka i ubijeno 5 Srba, nakon čega je došlo do pregovora koji nisu urodili plodom.
25. mart 1992.
•Generalštab oružanih snaga SFRJ donio odluku o stavljanju srpskih dobrovoljačkih jedinica pod komandu JNA.
27. mart 1992.
•Proglašena je Republika Srpska Bosna i Hercegovina. Tim činom je formirana paralelna vlast u BiH što dovodi do drastičnog pogoršanja sigurnosne situacije u republici. Tako je zaokružen proces stvaranja srpske paradržave koja će tek u Dejtonu 1995. godine dobiti neki vid meðunarodnog priznanja, ali samo u okviru granica samostalne, nezavisne i suverene Bosne i Hercegovine. Rukovodstvo SDS-a nastavilo je proces formiranja srpske teritorijalne odbrane, srpskog ministarstva unutrašnjih poslova i na područjima s većinskim srpskim stanovništvom u BiH suspenduje zakone legalnih organa vlasti BiH.
01. april 1992.
•Artiljerijskoraketne jedinice JNA posjedaju sve ranije pripremljene položaje oko Sarajeva.
•Oklopnomehanizirane jedinice JNA zaposjedaju položaje na brdu Mojmilo u Sarajevu i u širem rejonu prigradskog naselja Lukavica.
•Paravojna »Srpska dobrovoljačka garda« Željka Ražnjatovića-Arkana, u sadejstvu sa JNA, nakon kraćih borbi sa bosanskohercegovačkim patriotima ulazi u Bijeljinu.
03. april 1992.
•Šef Državne službe bezbjednosti Srbije Jovica Stanišić, u direktivi o etničkom čišćenju Bijeljine komandantu Srpske dobrovoljačke garde Željku Ražnjatoviću Arkanu, nalaže da »rukovodioce SDA, muslimanske pripadnike MUP-a i organizatore muslimanskih paravojnih formacija uhapsi i prebaci u Erdut (mjesto u istočnoj Hrvatskoj koje je tada bilo pod okupacijom srpskih snaga), a radi zastrašivanja stanovništva manji deo i strijelja, te da po obavljenom zadatku ukloni tragove i izbjegava meðunarodne organizacije i novinare«. Paravojne jedinice Željka Ražnjatovića Arkana uz podršku JNA u Bijeljini su ubile oko 50 Bošnjaka.
04. april 1992.
•Srpska demokratska stranka (SDS) organizuje i postavlja barikade na prilazima Sarajevu i blokira saobraćaj na području gradskog naselja Grbavica.
•Predsjedništvo Bosne i Hercegovine proglasilo neposrednu ratnu opasnost na teritoriji Bosne i Hercegovine. Općinskim štabovima TO dato odobrenje za mobilizaciju jedinica TO zavisno od sopstvene procjene.
•U Sarajevu održane antiratne demonstracije, a paravojne jedinice SDS-a i JNA otvorile vatru na demonstrante. Tom prilikom na mostu Vrbanja srpski ekstremisti ubili su Suadu Dilberović.
•Na stanicu javne bezbjednosti u Sarajevu izvršen oružani napad.
•Izvršena je mobilizacija rezervnog sastava policije u BiH. Nakon mobilizacije broj naoružanih policajaca MUP-a RBiH iznosio je oko 30 000.
•Paravojne formacije SDS-a i JNA počeli granatiranje Sarajeva. Prve granate na prigradska naselja ispaljene su sa srpskih položaja na Lapišnici, Borijama i Trebeviću.
•JNA granatira TV repetitor na brdu Hum u Sarajevu i zgradu RTV BiH.
05.april 1992.
•Paravojne formacije SDS-a napale školu MUP-a na Vracama. Bio je to prvi tenskovsko-pješadijski napad srpskih snaga na Sarajevo. U napadu na školu MUP-a na Vracama učestvovale su tekovske jedinice JNA, paravojne formacije SDS-a i paravojna Srpska dobrovoljačka garda Željka Ražnjatovića Arkana. U školi se u trenutku napada nalazilo oko 800 srednjoškolaca i profesora. Srpske snage zauzele su školu nakon šest sati borbe. Učenici i profesori su zarobljeni i potom razmijenjeni.
•Savjet za narodnu odbranu pod predsjedništvom sarajevskog gradonačelnika Muhameda Kreševljakovića donio odluku o mobilizaciji TO grada Sarajeva.
•Srpske snage napadaju motel »Osmice«, lociran uz južni, periferni dio grada, na padinama Trebevića. Objekat je smješten na dominantnoj koti sa koje se mogao kontrolisati veći dio sarajevskih općina »Centar« i »Stari grad«. TO RBiH i pripadnici MUP-a RBiH odbijaju napad srpskih snaga.
•Specijalne jedinice Ministarstva unutrašnjih poslova RBiH ovladavaju objektima u centru Sarajeva koje su zaposjeli snajperisti SDS-a (hotel Holiday Inn)
•Počinju borbe u regionu Teočaka (sjeveroistočna Bosna).
06.april 1992.
•Evropska unija i Sjedinjene Američke Države priznale nezavisnost Bosne i Hercegovine.
•Srpske paravojne formacije počele otvorene artiljerijske napade na Sarajevo. Aprila i maja 1992 srpske snage su na sarajevskom ratištu angažovale preko 15 000 ljudi (JNA je u gradskim kasarnama raspolagala sa oko 5000 vojnika i oficira), oko 2000 oruða kalibra od 12,7 mm do 155 mm, oko 100 tenkova i transportera. U to vrijeme srpske snage su na jedan kilometar sarajevskog fronta raspolagale sa 35 oruða. Najveća koncentracija oruða u historiji ratovanja do tada je zabilježena u bici za Berlin 1945. kada su ruske snage na dužni od kilometar imale 25 oruða.
•JNA i srpske paravojne snage napale Foču i počele etničko čišćenje istočne Bosne. Zbog loše organizacije odbrane Foča je pala gotovo bez borbi.
•06. aprila srpske snage napadaju Zvornik, u kojem dolazi do teških borbi, posebno za Kula grad. Snage bosanskih Srba i JNA dvadeset dana vrše neprekidne napade na Kula Grad uz artiljerijsku i podršku avijacije, te upotrebu bojnih otrova. Kula Grad je branilo oko 150 boraca od toga 20 bez ikakvog oružja.
•Prema izvještaju Generalnog sekretara Ujedinjenih nacija Kofi Anana (Izvještaj o Srebrenici) od 15. novembra 1999, u prvih 60 dana rata oko milion stanovnika je raseljeno i protjerano dok je nekoliko desetina hiljada, uglavnom Bošnjaka, ubijeno.
07.april 1992.
•Specijalne jedinice MUP-a RBiH i drugih organiziranih patriotskih grupa u Sarajevu razbile i pohapsile prve grupe snajperista. Komandant specijalne jedinice MUP-a Dragan Vikić poziva patriote u borbu protiv okupatora i dijeli preostalo oružje. Uništena snajperska gnijezda u zgradi Skupštine i Vojne bolnice.
08. april 1992
•Predsjedništvo BiH ukida dotadašnji republički štab Teritorijalne odbrane i donosi odluku o formiranju Štaba Teritorijalne odbrane Republike BiH. Predsjednišvo BiH takoðer je odlučilo da zvanični pivremeni znak svih pripadnika Teritorijalne odbrane BiH bude bosanski grb štitastostog oblika plave boje, presječen bijelom dijagonalom, sa po tri zlatnožuta ljiljana u svakom polju. Za komandanta Štaba Teritorijalne odbrane imenovan je pukovnik Hasan Efendić, a za načelnika štaba pukovnik Stjepan Šiber. Za glavnog operativca imenovan je general Jovan Divjak.
•08. april obilježava se i kao dan Hrvatskog vijeća obrane (HVO).
09. april 1992.
•U jeku artiljerijskog napada snaga bosanskih Srba, Predsjedništvo Republike BiH donosi odluku o objedinjavanju svih naoružanih snaga na teritoriji BiH i njihovom stavljanju pod jedinstvenu komandu Štaba Teritorijalne odbrane BiH.
•JNA napada Kupres. Od posljedica granatiranja gine veliki broj civilnog stanovništva, pretežno Hrvata.
10. april 1992.
•Ministarstvo odbrane RBiH izdalo privremeno uputstvo o organizaciji i upotrebi štabova i jedinica teritorijalne odbrane koje su potpisali ministar RBiH Jerko Doko i komandant Štaba TO RBiH Hasan Efendić.
•Jedinice Podgoričkog korpusa JNA granatiraju Dubrave (općina Stolac) i izvode pokrete do Neuma i Podveležja.
•JNA posjeda položaje oko Doboja.
•JNA ulazi u Modriču i rasporeðuje jedinice od Gračanice ka Tuzli.
•Srpske snage vrše snažne artiljerijske napade na Sarajevo. Granatiranju su izloženi gotovo svi vitalni objekti u gradu. Borbeni avioni RV JNA bombarduju repetitor na brdu »Hum« u Sarajevu, što dovodi do prekida emitovanja radio i televizijskog programa RTV BiH (RTV Sarajevo).
13. april 1992
•Jedinice JNA posjedaju položaje na sjeveroistočnoj strani Mostara i blokiraju južne prilaze gradu.
14. april 1992.
•JNA ponovo upotrebila Ratno vazduhoplovstvo na sarajevskom ratištu. Grad su bombardovala dva višenamjenska lovca tipa MiG-21. JNA je, inače, u napadu na BiH masovno upotrebljavala avijaciju. Dnevno je izvoðeno i do 50 avio-poletanja, tako da je do usvajanja rezolucije 781 Vijeća sigurnosti UN-a o zabrani letenja iznad BiH izvršeno oko 2700 borbenih letova. JNA je avijaciju najčešče koristila na ratištima u Jajcu, Gradačcu, Rogatici, Žepi, Maglaju, Bosanskom Brodu, Tesliću, Zenici, Tešnju i Čapljini.
•Glavni štab TO RBiH izdao nareðenje kojim se nalaže jedinicama da, u saradnji sa MUP-om RBiH, vrši odbranu Sarajeva, štiti vitalne objekte te da izvrši blokadu kasarne JNA »Maršal Tito«. Nareðeno je i otvaranje komunikacije Sarajevo-Hadžići.
15. april 1992.
•Zvanično osnovana Armija Republike Bosne i Hercegovine.
•Sve naoružane formacije u BiH stavljene su pod jedinstvenu komandu Štaba Teritorijalne odbrane Republike BiH (Armije RBiH).
•Sredinom aprila snage bosanskih Srba napadaju Derventu.
•Mjeseca aprila i maja 1992 godine intenzivirani su avio napadi bivše JNA na području Posavine. Avioni su polijetali najčešće iz Batajnice. Tokom aprila i maja 1992. Na posavskom ratištu oboreno je oko 10 aviona Ratnog vazduhoplovstva Jugoslavije.
•Administracija Sjedinjenih Američkih Država osudila upotrebu sile zbog izazivanja nasilne dezintegracije RBiH. Američki sekretar Dž. Baker izjavio je: »SAD snažno podržavaju teritorijalni integritet BiH, države koju smo priznali 06. aprila 1992«.
17. april 1992.
•Armija RBiH napada fabriku Pretis kod Vogošće i zaplijenjuje 800 komada protivoklopnih prenosnih raketnih lansera »zolja« i »osa«. To oružje omogućilo je odbranu Sarajeva od masovnih tenkovskih prodora JNA i paravojske SDS-a, mada je znatan dio tog oruða, zbog nedostatka cijevi većeg kalibra, nenamjenski korišten.
•JNA i oružane formacije SDS-a (srpske snage) opkoljavaju Brčko i širi prostor oko Gradačca.
19. april 1992.
•Snažan napad srbijanskih paravojnih formacija »Belih orlova« na Trgu heroja u Sarajevu. ARBiH odbija napad.
21. april 1992.
•Srpske paravojne formacije napale su Bosansku Krupu. U odbranu grada stavile su se jedinice Teritorijalne odbrane Bosanske Krupe, Cazina, Bihaća i Velike Kladuše. Snage bosanskih Srba zauzele su grad s desne strane rijeke Une.
22. april 1992.
•Borbe u Sarajevu. ARBiH napreduje na zapadnim prilazima gradu. Razbijene snage bosanskih Srba na Ilidži. Težak poraz na Ilidži pretrpjele su jedinice Arkanove »Srpske dobrovoljačke garde«. U borbama teško ranjen i komandant garde Željko Ražnjatović-Arkan«, za kojim je Interpol ranije raspisao potjernicu zbog razbojništva. Nakon poraza na Ilidži Arkan se dugo nije pojavljivao na ratištima BiH. Njegove jedinice značajnija borbena dejstva izvodile su tek 1995. godine pri pokušaju potiskivanja ARBiH iz Ključa. Arkanove »Tigrove« kod Ključa su razbile jedinice Petog korpusa ARBiH. Željko Ražnjatović Arkan kasnije je u Srbiji osnovao Stranku srpskog jedinstva. Ubijen je 15. januara 2000. u holu beogradskog hotela “Interkontinental”. U borbama 22. aprila osloboðena je gotovo cijela Ilidža. Jedinice ARBiH kod hotela Srbija zaustavljaju pripadnici misije evropskih posmatrača. Posmatrači su potvrdili da su u blizini hotela pobrojali 23 poginula vojnika snaga bosanskih Srba. Nije utvrðeno ko je naredio povlačenje ARBiH na polazne položaje. Ilidža je imala strateški značaj za Sarajevo obzirom da su na tom području bile smještene glavne trafo-stanice i gradski vodovod. Na Ilidži se nalazila i glavna raskrsnica za sve pravce izlaza i ulaza u grad. Napad na Ilidžu planirao je Enver Hadžihasanović, bivši potpukovnik JNA koji je stupio u redove ARBiH.
•Srpske snage blokirale Vlasenicu, grad u istočnoj Bosni u kojem je prema popisu stanivništva 1991 godine živjelo 53,3% Bošnjaka i 42,5% Srba. JNA pomaže Srpskoj dobrovoljačkoj gardi i oružanim formacijama SDS-a da zauzmu grad. Počinju progoni i masovna ubistva Bošnjaka Vlasenice.
24. april 1992.
•Tzv. Hrvatska zajednica Herceg Bosna reaguje na odluku Predsjedništva RBiH o objedinjavanju svih naoružanih snaga na teritoriji BiH, odbijajući staviti Hrvatsko vijeće obrane (HVO) pod zajedničku komandu TO RBiH. Takvu politiku nisu prihvatile sve jedinice HVO-a što se posebno odnosi na postrojbe koje su djelovale u sjevernoj i sjeveroistočnoj BiH. HDZ svoje vojno krilo (HVO) smatralo je jedinom organiziranom vojnom silom koja se suprotstavlja JNA.
25. april 1992.
•Tenkovske jedinice JNA ulaze u Bratunac. JNA zajedno sa naoružanim pripadnicima SDS-a vrši masovne zločine nad Bošnjacima Bratunca.
26. april 1992.
•JNA sa 11 tenkova opkoljava selo Snagovo i otvara vatru po naselju nakon čega su paravojne jedinice poznate kao »Beli orlovi« upale u selo i ubile 38 ljudi (žena, djece, muškaraca).
•26. aprila proglašena je Savezna Republika Jugoslavija. SRJ ne obuhvata teritorijom BiH gdje su ostavljene značajne vojne snage kako bi podmirile potrebe samoproglašene srpske države (oko trećine ukupnih vojnih potencijala). Od tog datuma SRJ rat u BiH predstavlja kao graðanski.
28. april 1992.
•JNA vrši artiljerijske napade na Tomislavgrad.
•Inžinjerijska jedinica JNA ruši most na rijeci Savi kod Brčkog.
•Predsjedništvo RBiH donosi odluku sa zakonskom snagom kojom se formira državna komisija za prikupljanje činjenica o počinjenim ratnim zločinima.
•Krajem aprila 1992 Teritorijalna odbrana/Armija RBiH broji oko 100 000 ljudi.
01. maj 1992.
•Snage bosanskih Srba napadaju Brčko. Dobro naoružane srpske formacije, potpomognute jedinicama JNA, ovladale su centrom grada. Počinje progon nesrpskog stanovništva, a izbjeglice se kreću prema rubnim, južnim područjima grada. Na Dizdaruši, Omerbegovači, u Donjem Rahiću i Rijekama formirane su linije odbrane Armije RBiH. Bila je to zona odgovornosti 108 Brčanske brigade koja je kasnije preimenovana u 215 vitešku brigadu Armije RBiH.
02. maj 1992.
•Bitka za Sarajevo. Prema centru Sarajeva 02 maja 1992 godine krenule su kolone tenkova i oklopnih transportera JNA. Kolona koja se probijala od Nedžarića ka centru grada zaustavljena je pošto su borci ARBiH uništili jedan tenk i otvorili žestoku vatru na ostatak kolone. Ta jedinica brzo je primorana na povlačenje. Druga kolona oklopnih vozila krenula je iz kasarne Maršal Tito, prema Predsjedništvu BiH, no i ona je bila primorana na povlačenje. Srpske snage izvode tenkovsko-pješadijski napad i sa Grbavice. Dijelovi te kolone uspijevaju se probiti do platoa »Skenderija«. U odsudnim trenucima bitke elitne jedinice JNA nalazile su se svega stotinjak metara od zgrade Predsjedništva BiH. Napad je počeo i iz komande Druge vojne oblasti na Bistriku. Vozila su došla do Skenderije i djelimično prešla most prema Predsjedništvu. Niški specijalci nalazili su se stotinjak metara od zgrade Predsjedništva BIH koja se našla na žestokom udaru artiljerije. Vojnici JNA iskakali su iz vozila i koritom Koševskog potoka krenuli prema Predsjedništvu. Borbu je prihvatilo obezbjeðenje zgrade, a u meðuvremenu je pozvana i jedna protivoklopna grupa koja je za kratko vrijeme stigla na bojište i uništila dva tenka i dva oklopna transportera. Zapaljena su i dva terenska vozila JNA u kojima su bili vojnici. Jedinice ARBiH krenule su u gonjenje poraženog neprijatelja koji se povlačio prema Vracama i prema kasarni na Bistriku. U Kontranapadu ARBiH je probila srpske linije na Vracama. Nejasno je zašto je napad obustavljen upravo u trenutku kada su snage bosanskih Srba i JNA napuštali položaje na Vracama. Dijelovi jedinica srpskih snaga (niški specijalci) zarobljeni su u Domu armije u Sarajevu. Tog dana na sarajevskom aerodromu Butmir zarobljen je predsjednik Predsjedništva BiH Alija Izetbegović kojeg su, po slijetanju aviona umjesto vojnika UNPROFOR-a dočekali vojni policajci JNA. Izetbegović se vraćao sa pregovora u Lisabonu. Odveden u Lukavicu upravo u vrijeme žestokih borbi oko Predsjedništva BiH. U meðuvremenu, komanda Druge vojne oblasti JNA na Bistriku stavljena je u potpuno okruženje. U borbama 02. maja uništeno je 7 tenkova i 6 oklopnih transportera JNA te više terenskih vozila i kamiona. Nakon poraza JNA, u noći izmeðu 02 i 03 maja komandant Druge vojne oblasti general Milutin Kukanjac ponudio je iz opkoljene komande da se njemu i ostalim vojnicima omogući izvlačenje u zamjenu za predsjednika Izetbegovića. U dramatičnim pregovorima, voðenim izmeðu članova predsjedništva BiH Ejupa Ganića i Stjepana Kljujića sa generalima JNA koje je predvodio Vojislav Ðurðevac, dogovoreni su principi razmjene. Pregovori su »u živo« prenošeni signalima RTV BiH. Član predsjedništva RBiH Fikret Abdić, koji će se kasnije pridružiti srpskim snagama u napadu na RBiH i povesti narod Velike Kladuše u bratoubilački rat sa ARBiH, bio je spreman preuzeti funkciju predsjednika predsjedništva RBiH. Fikret Abdić, čije su paravojne snage poražene u ratu, optužen je za ratne zločine. Pobjegao je u Hrvatsku gdje ga je, sve do pada HDZ-a štitila Tuðmanova vlast. Polovinom 2001 godine, na osnovu optužnice za ratne zločine i zločine protiv civila u Bosanskoj krajini, uhapsila ga je policija Republike Hrvatske. 3. maja iz Lukavice je krenula kolona sa oko 30 vozila i zaputila se prema kasarni na Bistriku. Nakon što su se na vozila ukrcali general Kukanjac i njegovi vojnici, te nakon što je utovarena oprema, kolona se zaputila prema Skenderiji. U momentu kada se vozilo s predsjednikom Izetbegovićem nalazilo kod Čobanije, ARBiH je zaustavila kolonu. Prvi dio kolone nastavio je put prema Vrbanja mostu dok je drugi dio kolone sa dokumentacijom i MTS-om odvezen u MUP BiH. U pucnjavi koja je nastala, poginulo je pet oficira JNA. Zarobljeno je 100 vojnika i 30 oficira i podoficira JNA.
03. maj 1992
•Snage bosanskih Srba preuzele kontrolu nad Dobojem. Doboj je bio važno saobraćajno čvorište i industrijski centar sjeverne Bosne. U tom gradu i prije izbijanja sukoba bio je stacioniran veliki broj garnizona bivše JNA. Dio graðana, pretežno Bošnjaka i Hrvata izbjegao je iz Doboja na slobodna područja južno i istočno od grada, formirajući na tim teritorijama operativne grupe Doboj-jug i Doboj-istok (ARBiH).
04. maj 1992.
•Kako bi ispitao mogućnosti mirovnih operacija u BiH, u Sarajevo stigao Generalni podsekretar za mirovne operacije UN-a Marak Gulding. Gulding je razgovarao sa predstavnicima tri konstitutivna naroda; Alijom Izetbegovićem, Mariofilom Ljubićem i Radovanom Karadžićem.
•Snage bosanskih Srba 4. maja napadaju Goražde i zauzimaju dio općine. Borbe su voðene svakodnevno, a Goražde je neprekidno granatirano, sve do kontraudara ARBiH 18 septembra kada je osloboðena cijela teritorija općine Goražde.
08.maj 1992.
•JNA vrši napad na Skelane, mjesto u istočnoj Bosni. Nakon tenkovskih i minobacačkih napada uhvaćeno je i ubijeno oko 50 muškaraca, Bošnjaka.
•Srpske snage kombinovanim tenkovskopješadijskim napadima zauzimaju Mostar do lijeve obale Neretve. Mostarski bataljon ARBiH nije raspolagao protivoklopnim oružjem kojim bi zaustavio tenkove T-84 JNA. U toj borbi Mostarski bataljon bio je prinuðen na povlačenje na desnu obalu Mostara i pretrpio je teške gubitke. Iako dobro naoružan HVO na srpske napade na Mostar 08 aprila nije reagovao. Mostarski bataljon ponovo je formacijski popunjen do 13 maja kada je za komandanta bataljona postavljen potpukovnik bivše JNA Arif Pašalić.
09. maj 1992.
•Srpske snage u selu Grogovo pred seoskom džamijom ubile su 50 ljudi. Najmlaðe žrtve imale su 15 godina.
10. maj 1992
•Naredbom Generalštaba JNA tadašnje komande i jedinice JNA na području BiH preimenovane su u jedinice Vojske »Srpske Republike Bosne i Hercegovine«. Naredbom načelnika Generalštaba JNA generala Blagoja Adžića formiran Glavni štab Vojske Republike Srpske BiH, a za komandanta štaba postavljen je general Ratko Mladić. Za nečelnika štaba postavljen je general Manojlo Milovanović.
•JNA se »zvanično« povukla iz Bosne i Hercegovine. U saopštenju za javnost naglašeno je da se iz BiH povlače jedinice JNA, odnosno Vojska SRJ, a u saopštenju za Sekretarijat UN-a navodi se da se iz BiH povlače »graðani SRJ«.
•Srpske snage na sarajevskom ratištu napadaju Mojmilo, Ozrensku i Vrbovsku ulicu. Mojmilo je dominantna kota na južnom, perifernom dijelu sarajevske općine »Novi grad«. Ovladavanjem Mojmilom srpske snage stekle bi povoljne uslove za odsijecanje Dobrinje i slamanje otpora u tom dijelu grada. Srpske snage izvode snažne tenkovsko-pješadijske napade na Mojmilo. Mojmilo, Ozrensku i Vrbovsku ulicu napadala je Sarajevska brdska brigada VRS (oko 700 vojnika), pod komandom kapetana Veljka Draškovića. Odbranu su organizirale dvije čete »Odreda Mojmilo« ARBiH, pod komandom bivšeg poručnika JNA Bislima Zurapia. U borbama »prsa u prsa« poginulo je 47 srpskih i 6 vojnika ARBiH. Uništeni su jedan tenk i 3 oklopna transportera VRS. Srpske snage vraćene su na polazne položaje. Srpska TV Srna objavila je da je Mojmilo branilo »preko 2000 muslimanskih zelenih beretki«.
•Općinski stožer HVO Busovača izdaje zapovjed o zavoðenju blokade Busovače iz svih pravaca i stupanju u kontakt sa srpskom vojskom na Kaoniku u cilju bezbjedne evakuacije JNA iz kasarne. Stožer daje ultimatum Armiji RBiH za predaju naoružanja i stavljanje pod komandu HVO-a, uključujući i stavljanje obilježja HVO-a. Zapovjed su potpisali dopredsjednik HVO Dario Kordić i zapovjednik općinskog stožera HVO Busovača Ivo Brnada. Dario Kordić će nakon smrti predsjednika HDZ-a Mate Bobana preuzeti liderstvo u stranci. Februara 2001 godine Meðunarodni sud pravde u Hagu osudio je Kordića za ratne zločine nad Bošnjacima srednje Bosne izrekavši mu kaznu od 25 godina zatvora.
12. maj 1992
•Generalni sekretar UN-a Butros Gali, na osnovu posjete Maraka Guldinga BiH, podnio izvještaj Vijeću sigurnosti. U izvještaju se, izmeðu ostalog, navodi da je Sarajevo izloženo teškom i nasumičnom granatiranju i snajperskoj vatri, da su jaka neprijateljstva izražena i u drugim područjima posebno u Mostaru, dolini Neretve, Istočnoj Bosni i Bosanskoj Krupi, da meðunarodni posmatrači smatraju kako bosanski Srbi uz podršku JNA nastoje stvoriti etnički čista područja te da su borbe i zastrašivanja dovela do masovnog raseljavanja stanovništva.
14. maj 1992
•Srpske snage sa brda Mojmilo vrše napad na Sarajevo. U kontraudaru jedinice ARBiH potiskuju neprijatelja s brda Mojmilo.
•Usvojena platforma o djelovanju Predsjedništva RBiH u ratnim uslovima.
15. maj 1992
•Jedinice JNA u Tuzli vrše pokrete s ciljem izmještanja efektiva na položaje oko grada. U ranim jutarnjim satima ARBiH postavlja zasjedu na raskrsnici Brčanske malte, u sadejstvu sa MUP-om. Zasjedi je nareðeno da se kolona JNA mirno propusti. Prema kazivanjima očevidaca jedan vojnik JNA iz kolone otvorio je vatru na okolne solitere našta su pripadnici ARBiH odgovorili vatrom iz svog raspoloživog oružja. Serija eksplozija u zapaljenim vozilima stvorila je pometnju meðu pripadnicima JNA, koji su tom prilikom pretrpjeli velike gubitke. Bilans bitke je 160 poginulih i 200 ranjenih vojnika JNA.
•ARBiH u Tuzli napada vojni magazin JNA Kozlovac i zaplijenjuje oko 9000 cijevi i veće količine ostalog vojnog materijala. Tim oružjem naoružane su jedinice ARBiH u Tuzli, Gradačcu, Gračanici, Srebreniku, Brčkom, Kalesiji i Živinicama.
•Vijeće sigurnosti Ujedinjenih naroda donijelo je rezoluciju kojom se nalaže povlačenje iz BiH oružanih formacija susjednih zemalja.
16. maj 1992
•Formirana prva brigada Armije RBiH »Prva tuzlanska brigada«.
•Intenzivne borbe u Sarajevu (Pofalićka bitka) izmeðu ARBiH i snaga bosanskih Srba. 15. maja srpske snage uputile su ultimatim ARBiH i stanovništvu Pofalića da predaju oružje, pripremivši se za napad 16. maja rano ujutro oko 5 sati. ARBiH krenula je u napad sat ranije. U napadu na položaje VRS krenuli su dva pofalićka i velešićki odred ARBiH, u sadejstvu sa dijelovima Prvog sarajevskog odreda, grupom boraca iz Buća Potoka, specijalnom jedinicom MUP-a RBiH, jedinicom Vojne policije i manjim grupama boraca iz drugih dijelova Sarajeva. Borcima ARBiH suprotstavila se Pofalićka brigada VRS koja je brojala oko 1700 boraca, paravojna formacija »Beli orlovi« sa 380 boraca, oko 100 »srpskih policajaca« i grupa paravojne formacije »Vukodlaci«. Srpskim snagama nanesen težak poraz u Sarajevskom naselju Pofalići, preduhitrena je srpska operacija koja je imala za cilj presjecanje grada na liniji Žuč-Pofalići-kasarna Maršal Tito-Grbavica i stvoreni su uvjeti za napredovanje ARBiH u pravcu strateški važnog platoa Žuč sjeverno od Sarajeva. U borbama je poginulo oko 260 srpskih vojnika. Voða bosanskih Srba Radovan Karadžić, nakon bitke je izjavio: »Ovo je najveći poraz Srba od Kosova do danas«.
•ARBiH napada položaje snaga bosanskih Srba i JNA na Fortici (Hercegovina). Podveleška četa u sadejstvu sa Mostarskim bataljonom, nanosi značajne gubitke srpskim snagama. U toj akciji zaplijenjena je baterija haubica 122 mm, baterija minobacača 120 mm i preko 30 vozila sa dosta municije i drugog MTS-a. ARBiH nastavlja oslobaðanje podveleških sela. Zaplijenjeno oružje oduzima HVO za svoje potrebe tražeći istovremeno, preko svog izaslanika Jasmina Jaganjca, da Mostarski bataljon obustavi napade na položaje snaga bosanskih Srba.
18. maj 1992
•Prilikom dislokacije jedinica JNA iz Zenice ARBiH zaplijenila 20 tenkova i cjelokupno naoružanje općinsk
